Czym jest trzebież lasu? Trzebieże to najogólniej mówiąc, cięcia pielęgnacyjne wśród drzewostanów przekraczających 25-30 lat. W procesie hodowli lasu jest to działanie zupełnie naturalne i korzystne dla roślin, podobnie jak sadzenie lasu. Celem trzebieży jest efektywna redukcja z drzewostanu nadmiaru drzew. Dzięki takiemu działaniu wpływa to korzystnie na rozwój i wzrost pozostałych drzew, poprawiając ich potrzeby życiowe. Przerzedzenie koron i korzeni drzew powoduje zmianę środowiska glebowego i atmosferycznego. Tak proces przyspiesza rozkład substancji organicznej, dzięki czemu drzewa rosną w sposób niezakłócony i naturalny. Usuwanie z drzewostanu zbędnych gospodarczo drzew, skutkuje pozyskaniem drewna tzw. użytków przedrębnych.
Trzebieży dokonuje się nie tylko na obszarach leśnych, ale również rolnych. Doradztwo rolnicze, którym zajmują się profesjonalne firmy, obejmuje szereg działań dotyczących trzebieży i wycinki na gruntach rolnych. Tylko współpraca z wykwalifikowanymi firmami leśnymi gwarantuje sukces przedsięwzięcia. Warto zwrócić uwagę na to, aby przebieg pielęgnacji na obszarach rolnych nie powodował szkód w drzewostanach. Ważne, żeby zarówno usługi świadczone na gruntach rolnych, jak i usługi leśne były zgodne z obowiązującymi przepisami.
Usługi leśne które wspomagają odporność lasu.
Niewątpliwą zaletą takich działań jest wzmożona poprawa miąższości drzewostanu w postaci rozwoju grubości i wielkości koron drzew, a także usunięcia niepożądanych (chorych i wadliwych) okazów. Co więcej, dzięki równowadze w poziomie zagęszczenia drzew, poprawie ulegną również warunki glebowe i atmosferyczne. Jest to również zadaniem pielęgnacyjnym trzebieży w środowisku leśnym.
Cięcia pielęgnacyjne wspomagają odporność drzewostanów i poprawiają stan sanitarny lasu. Dzięki regularnej eliminacji chorych egzemplarzy można uniknąć roznoszenia czynników chorobotwórczych i rozprzestrzeniania się szkodników. W efekcie poprawia się stan zdrowia oraz środowisko rozwoju i wzrostu reszty drzew.
Trzebieże mają pozytywny wpływ na funkcje lasu.
Warto zauważyć, że poprawnie wykonana pielęgnacja przyczynia się nie tylko do poprawy funkcji produkcyjnych lasu, ale również tych, które nie są z nimi związane. Szczególne znaczenie ma tutaj krajobraz terenów leśnych, który stanowi ważny obszar z dziedziny turystyki i rekreacji. Gospodarka leśna może być zatem w pełni zaadaptowana do społecznych preferencji.
Chociaż z pozoru może się wydawać, że cięcia pielęgnacyjne są prostą czynnością, to jednak w praktyce jest to duże wyzwanie. Ze względu na dynamicznie zmieniające się czynniki przyrodnicze i ekonomiczne, trzebieże wymagają wdrażania nowych metod. Biorąc pod uwagę aspekt techniczny, należy pamiętać o takich kwestiach jak prostota systemu pielęgnacyjnego połączona z optymalizacją częstotliwości cięć.
Trzebież wczesna.
Ten rodzaj trzebieży wykonuje się na drzewach w wieku od 20 do 40 lat podczas ich najbardziej wzmożonego rozwoju. W tym okresie ich korony rozrastają się na boki i niwelują efekty poprzednich cięć pielęgnacyjnych. Zaleca się, aby cięcia były łagodne (choć mogą być częste) i nie osłabiały naturalnego procesu oczyszczania. Trzebież wczesną powinno się wykonywać co 3-5 lat. Rolą trzebieży wczesnej jest spowodowanie, aby drzewostan dojrzewający zainicjował początek drzewostanu dojrzałego. Dzięki temu możliwe jest osiągnięcie pełnego, jakościowego zadrzewienia. Trzebież wczesna ma wiele zalet. Wśród nich można wymienić: ochronę elementów i poprawę jakości drzewostanu, eliminowanie drzew chorych i obumarłych czy odporność drzewostanu na czynniki atmosferyczne. Poprawie ulega również jakość surowca drzewnego. Trzebież wczesna wpływa korzystnie także na właściwy przebieg procesu oczyszczania się pni z gałęzi. Przyczynia się także do ochrony najcenniejszych składników drzewostanu.
Trzebież wczesna – etapy.
Cięcia obejmują górną warstwę drzewostanu. Jeśli drzewa są uszkodzone, wtedy wykonuje się je w dolnej warstwie. Składa się ona z kilku etapów takich jak:
- wyselekcjonowanie drzew zdrowych,
- wyselekcjonowanie drzew chorych
- usunięcie drzew zmienionych chorobowo.
Cięcia mają również na celu pozyskiwanie drewna. W wyniku trzebieży wczesnej uzyskuje się drewno mało i średniowymiarowe.
Trzebież późna.
Trzebieże późne wykonuje się w drzewostanach w wieku 30-50 lat. Takie drzewa mają już za sobą proces najbardziej intensywnego wzrostu, a ich korona zajmuje około ½ wysokości drzewa. Stałe rozluźnienie korony drzew powoduje wpływ na zmiany stanu gleby oraz zmian fitoklimatycznych. W tym wieku drzewa osiągnęły już górną granicę maksymalnej wysokości. Najwcześniejszej rozpoczyna się trzebież drzewostanów mieszanych (w wieku 30 lat), a najpóźniej jednogatunkowych (w wieku 50 lat ). Trzebieże późne powtarza się co 5-10 lat, a zatem o wiele rzadziej niż trzebieże wczesne. Częstotliwość cięć zależna jest od wieku, w którym jest drzewostan rębny. Cięcia nie są również tak intensywne, jak w przypadku trzebieży wczesnej. Głównym zadaniem takiej trzebieży jest przygotowanie do naturalnej regeneracji drzewostanu. Dzięki poprawie warunków i zwiększeniu dostępu ciepła, światła i odpowiedniej wilgoci do dna lasu, poprawiają się możliwości produkcyjne danego obszaru. Co za tym idzie, produkcja drewna ulega skróceniu.
Jakie skutki niesie trzebież późna?
Celem trzebieży późnych jest doprowadzenie drzewostanu do wieku rębności. Przez to zapewnia mu się prawidłową jakość i zwarcie. Są to tzw. użytki międzyrębne, a więc drewno o wysokich właściwościach technicznych. Dzięki trzebieżom można naturalnie odnowić drzewostan, przyspieszyć proces produkcji zasobów drewna czy polepszyć produkcyjność naturalnego obszaru. Co więcej, trzebież późna wpływa również ochronnie na zalesiony obszar, poprawiając jego walory krajobrazowe i środowiskowe. Koniec trzebieży późnej obejmuje zwykle wyrąb drzewostanu lub kontynuowanie gospodarki leśnej i pozyskiwanie użytków międzyrębnych.
Trzebieże to pomoc w zdrowym rozwoju lasu.
Ogólną rolą trzebieży jest całościowa ochrona środowiska leśnego. Mają one dodatni wpływ na wzrost i rozwój innych drzew w drzewostanie. Takie działania zmniejszają współzawodnictwo pomiędzy drzewami o dostęp do światła, wody czy składników pokarmowych. Dzięki zapewnieniu odpowiednich warunków przyspieszeniu ulega również rozkład materii organicznej. Intensyfikują one przyrost miąższości drzewostanu. W efekcie powoduje to zwiększony rozwój koron drzew, a także grubości pni.
Pozytywny wpływ trzebieży nie kończy się tylko na poprawie jakości drzewostanu i otaczającym go środowisku. Trzebież oddziałuje na wiele ekosystemów i ich składników. Tworząc skomplikowane struktury, wykracza poza obszar produkcyjny czy pielęgnacyjny.
Ważne jest zwrócenie uwagi na bioróżnorodność i dopasowanie do niej swoich działań. Do każdego drzewostanu należy podejść indywidualnie i unikać szablonowego podejścia. Dzięki temu można działać z maksymalną korzyścią dla roślin. Wiele gatunków drzewostanów wymaga precyzyjnych i regularnych zabiegów w zależności od ich wieku. Zgodnie z aktualnym przesłaniem najlepiej jest łączyć rolę produkcyjną i pozaprodukcyjną w obrębie danego obszaru leśnego.